CHP Bartın Milletvekili M. Rıza YALÇINKAYA, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Abayrak'a, TTK Genel Müdürlüğü’nün Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na kurumdaki işçi eksikliğinin giderilmesi talebiyle ilgili yazısını sordu.

CHP Bartın Milletvekili M. Rıza YALÇINKAYA, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Abayrak'a, TTK Genel Müdürlüğü’nün Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na kurumdaki işçi eksikliğinin giderilmesi talebiyle ilgili yazısını sordu.

* * *

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Berat ALBAYRAK tarafından Anayasanın 98. ve İçtüzüğün 99. maddeleri gereğince yazılı olarak yanıtlanmasını rica ederim. Saygılarımla.  

M. Rıza YALÇINKAYA
CHP Bartın Milletvekili

“Devletin genel sanayi ve enerji politikalarına uygun olarak taşkömürü rezervlerinin mümkün olan en ucuz maliyetle ve çevreye en az zararı verecek şekilde değerlendirilerek ekonomiye kazandırılması” misyonu ve “Taşkömürü madenciliğinde ileri ve yeni teknolojilerin kullanılarak üretim ve verimliliğin artırılması, maliyetlerin düşürülmesi başta Demir-Çelik sektörü olmak üzere ülkemiz sanayisinde kullanılan  taşkömürü  ihtiyacının önemli bir kısmını karşılama” vizyonuyla Cumhuriyetin ilk yıllarından beri faaliyet gösteren Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), kurulduğu günden bugüne kadar Türkiye sanayisinin gelişmesinin lokomotifi işlevini görmüş, aynı zamanda ülke ve bölge ekonomisine büyük katkısı olurken istihdam açısından da bölgenin en önemli kurumlarından biri olmuştur.

Kurum, 6.885 kilometrekarelik ruhsat alanına sahip olup kömür üretimi Amasra, Armutçuk, Kozlu, Üzülmez ve Karadon Müesseseleri olmak üzere toplam 5 Müessese Müdürlüğü tarafından sürdürmektedir. Mevcut durumda üretim ağırlıklı olarak klasik uzun ayak yöntemi ile emek yoğun bir şekilde pano ayak üretim işçiliği (kazı) sanatında çalışan işçilerle yapılmaktadır. Ocak açıklığı ise 300 km’yi bulmaktadır.

Kurumun 5 Müessesesine ait üretim panolarının 2014 yılı için bir değerlendirmesi yapıldığında; Yeraltında kömür üretimine hazır hale getirilmiş 26 ayakta toplam ayak boyunun 3.344 metre, toplam çalışma boyunun ise 1.094 metre olduğu; Kurum bazında ayak çalışma boyu oranının ise, %33 olduğu görülmektedir. Bir başka ifade ile, 3.344 metre uzunluğundaki bir ayağın bir günde 1.094 metresinde çalışılmaktadır. Bu da toplam ayak uzunluğunun %33’üne tekabül etmektedir. Bu durum, pano ayak üretim işçisi eksikliği nedeniyle yeterli sayıda işçi tertip edilemediğinden her iş günü ayak uzunluğunun %67’sinde üretim yapılamadığını göstermektedir. 

Kaba bir yaklaşımla Kurum, 3.344 metre uzunluğundaki bir ayağın tamamında çalışılacak sayıda işçi tertip edebilseydi 2014 yılında yaklaşık 2 milyon ton olarak gerçekleşen tüvanan kömür üretimi 4-5 milyon ton olarak gerçekleştirebilirdi. Bu üretimin gerçekleşmemesinin en önemli sebebi de pano ayak üretim işçisinin eksikliğinin giderilmemesi ve Kuruma bu sanatta işçi alınmamasıdır.   

Pano ayak üretim işçisi eksikliğinin daha da artması sonucunda mevcut durumun olumsuzluğu daha çok artacak, gelinen aşamada ise eksik işçi nedeniyle üretim yapılamamasının yanında iş güvenliği açısından da kritik bir eşiğe yaklaşılmasına neden olacaktır. Mevcut durumda en kısa sürede ağırlıklı olarak pano ayak üretim işçisi olmak üzere yeterli sayı ve nitelikte işçi temin edilmemesi halinde iş güvenliği açısından da büyük tehlikeler arz edecektir.

2014 yıl sonu itibarıyla TTK’da kaydı açık işçi sayısının 1.796’sı Yer Üstü, 7.375’i  Yeraltı (2.558’i pano ayak üretim işçisi) olmak üzere  toplam 9.171’e düştüğü görülmektedir. Öte yandan, Müesseselerde vardiya ve ocak mühendisi sayılarının da yetersiz olduğu kimi vardiyalarda vardiya mühendisi (maden mühendisi, makine mühendisi) bulunmadığı görülmektedir. İş güvenliği, iş disiplini, kontrolü ve yaşanabilecek sorunlara zamanında müdahale edilebilmesi açısından Müesseselerdeki vardiya ve ocak mühendisi eksikliğinin de en kısa sürede giderilmesi gerekmektedir. TTK’da üretimin sürdürülebilirliği, mevcut altyapının korunması işlerin sağlıklı ve güvenli bir şekilde yapılması ve yeraltı destek birimlerinde ortaya çıkan ihtiyacın giderilmesi için acilen teknik eleman ve pano üretim işçisi alımına ihtiyaç bulunmaktadır.

TTK Genel Müdürlüğü, Türkiye’nin ihtiyacı olan taşkömürü üretimi miktarının artırılması, ekonomiye katma değerinin sağlanması ve Müesseselerindeki işçi açığının giderilmesi amacıyla en son 11.12.2015 tarihinde T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na bir yazı ile başvurmuştur. Yazıda, Norm Kadroya göre TTK’nın toplam 5.222 işçi açığı ile 2.627 Pano Üretim İşçi açığı bulunduğuna dikkat çekilmektedir. TTK, bu işçi açığının giderilmesi amacıyla Pano Üretim İşçiliğine 2.200 ve Yeraltı Yardımcı Sanatlara 1.000 olmak üzere toplam 3.200 işçi talebinde bulunmuştur. Ancak bu talepler hala karşılanmamıştır. Yer altında bulunan mevcut kömür rezervlerinin ülke ekonomisine kazandırılması için Kurum talebinin ivedilikle ele alınarak karşılanması açısından bu talep önem arz etmektedir.

Öte yandan, Rusya ile yaşadığımız siyasi krizin en kritik ve en fazla etkileneceği alanlardan birinin enerji ithalatında yaşanmasının gündemde olduğu, Rusya ile ilişkilerin ne zaman normalleşeceğinin belirsiz olduğu ve 1 Ocak 2016’dan itibaren devreye konulan ambargolarla birlikte krizin daha da derinleşmesi tehlikesinin gündemde olduğu bir ortamda en büyük stratejik kaynağımız olan kömür, bölgemiz ve ülkemiz için her zamankinden daha büyük bir önem kazanmaktadır. Bu nedenlerle, kömür ihtiyacı konusunda iç talebin mümkün olabildiği ölçüde yerli kaynaklar yoluyla karşılanması amacıyla havzada yer altında bulunan mevcut kömür rezervlerinin çıkarılması ve ülke ekonomisine kazandırılması için işçi eksikliği hakkındaki Kurum talebinin ivedilikle Bakanlığınız tarafından değerlendirilerek giderilmesi büyük bir önem arz etmektedir.
Bu nedenlerle;

1. TTK Genel Müdürlüğü’nün Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’na Kurumdaki işçi eksikliğinin giderilmesi talebiyle gönderdiği 11.12.2015 tarihli yazısı ile ilgili Bakanlığınızca yapılan bir çalışma var mıdır? Varsa yapılan bu çalışma nedir?

2. TTK’daki işçi eksikliğinin giderilmesine yönelik Bakanlığınızca yürütülen bir çalışma bulunmakta mıdır? Bulunmaktaysa ne zaman ve hangi sayıda işçi alımı yapılması öngörülmektedir?

3. 2015 Yılı Programının 331 numaralı tedbirinde yer alan “TTK’nın Yeniden Yapılandırılmasıyla İlgili Eylem Planı Hazırlığı” çalışmalarına ilişkin bugüne kadar hangi çalışmalar yapılmıştır? Eylem Planının bugüne kadar açıklanmamasının nedeni nedir ve ne zaman açıklanması planlanmaktadır?